Иван Попялов

Жил сабе дед да баба, и было у них три сына: два разумных, а третий дурень - по имяни Иван, по прозванию Попялов. Ён двенадцать лет ляжав у попяле (пепле), вопасля таго встав из попялу и як стряхнувся, дак из яго злятело шесть пудов попялу. В том царстве, где жив Иван, не было дня, а всё ночь; ета зрабив змей. Во Иван и абазвався, штоб истрабить етаго змея, да и кажа свайму батьку:

- Тату! Зраби мини куцабу в пять пудов.

Узявши тую куцабу, ён пашов на поля и кинув яе угару и пашов дамов. На другий день пришов Иван на поля, на тоя места, где падкинув куцабу, наставив лоб - як лятить тая куцаба, як ударя яго в лоб, да и разбилась надвоя.

Иван пришов дамов да и кажа свайму батьку:

- Тату! Зраби мини другую куцабу в десять пудов.

Узявши тую куцабу, Иван пашов на поля да и кинув яе угару: лятела тая куцаба три дни и три ночи. На четвертый день пашов Иван на тоя места - як лятить тая куцаба; ён наставив калено, и тая куцаба разбилась на три части. Попялов, пришовши дамов, загадав батьку зрабить третью куцабу у пятнадцать пудов. Узяв тую куцабу, пришов на поля и падкинув яе угару: лятела тая куцаба шесть дней. На сёмый день Иван пашов на тоя места; лятить тая куцаба, як ударицца аб лоб Иванав, дак аж лоб падався. Во ён кажа:

- Ета куцаба издержа змея!

Во, сабравшись, Иван паехав с братами пабивать таго змея. Едя ён да едя, аж стаить хатка на куриной ножке, а в той хатце живе змей. Яны таматка астанавились. Иван павесив сваи рукавицы да кажа братам:

- Як из маих рукавиц патяче кровь, дак прибегайте ка мне на помачь.

Сказавши ета, Иван пашов у хату и сев пад мастом6 - аж едя змей на трёх галавах: конь, спаткнувся, сабака завыла, сокол затвелев. Змей гаворя:

- Чаго ты, конь, спаткнувся, сабака завыла, сокол затвелев?

- Якжа мини не спатыкацца, - кажа конь, - кали пад мастом сядить Иван Попялов.

Во змей и кажа:

- Выхади-ка суда, Иванушка! Памеряем с табою силы.

Ён выходя, и стали яны бицца. Иван пабив таго змея да и сев изнова пад мост.

Едя другий змей на шести галавах; ён и таго змея пабив - аж едя третий на двенадцати галавах. Ён и с тым став бицца и збив яму девять галов: не стало у змея силы. Глядять яны - аж лятить воран и кричить:

- Кровь! Кровь!

Змей и кажа таму ворану:

- Ляти да маей жонки; яна заесть Ивана Попялова.

А ён кажа:

- Ляти к маим братам; як яны приедуть, мы етаго змея убьем и тябе мяса аставим.

Воран паслухав Ивана, палятев к яго братам да и став каркать над их галавами. Браты праснулись и, пачувши воранав крик, пабегли на помачь к брату; убили таго змея, взяли змееву галаву, и, пришовши к яго хате, яны разламили галаву - и став белый свет па всяму царству.

Пабивши змея, Иван Попялов с братами паехав дамов и забыв взять рукавицы; вялев братам падаждать яго, а сам вярнувся за рукавицами. Як падъехав к хате и хатев взять рукавицы, глядить - аж там змеиха и змеевы дочки размавляють прамеж сабою. Ён зрабився катом да и став курнявкать пад дверями. Яны пустили яго у хату. Ён, выслухавши всё, што яны гаварили, ухватив рукавицы и пабег. Прибегши к братам, сев на каня; во яны и паехали. Едуть яны да едуть; во пред ими зелёный луг, а на том лугу падушки шавковые. Во братья и кажуть:

- Папасём туточка каней и сами аддышем.

Иван кажа:

- Пастойтя, братцы! - да, узявши куцабу, ударив па падушкам; из тых падушак патякла кровь.

Во яны паехали дальше. Едуть, едуть - аж стаить ябланька, и на той ябланьке залатые и сребряные яблачки. Во братья и кажуть:

- Давайтя зъедим па яблачку.

Иван гаворя:

- Пастойтя, братцы! Я папробую, - и, узявши куцабу, ударив па той яблане; из яе патякла кровь. Яны и паехали дальше. Едуть яны да едуть, во пред ими крыница. Братья и кажуть:

- Напьёмся вады.

А Иван Попялов и гаворя:

- Стойте, братцы!

Узявши куцабу, ён ударив па крынице, и из той вады зрабилася кровь. Луг, шавковые падушки, ябланя и крыница - ета всё были дочки змеевы.

Пабивши змеевых дочак, Иван Попялов паехав с братами дамов - аж лятить за ими змеиха, раззявила рот ад неба да земли и хатела Ивана праглинуть, Иван и браты яго кинули ей три пуды соли. Яна праглинула тую соль, падумавши, што то Иван Попялов, а дале як рассмакавала тую соль и убачила, што ета не Иван, пабегла знова вслед.

Во ён бача, што беда, як припустив каня да и схавався у кузню к Кузьме и Демьяну за двенадцать дверей. Змеиха прилятела да и кажа Кузьме и Демьяну:

- Аддайтя мини Ивана Попялова!

А яны кажуть:

- Пралижи языком двенадцать дверей да и бери!

Змеиха зачала лизать двери; а яны разагрели железные щипцы, и як только яна прасунула язык у кузню - яны ухватили яе за язык и начали бить малатами. Убивши змеиху, спалили и попял па ветру рассыпали, а сами паехали дамов; стали жить да паживать, гулять да пиравать, мед да вино папивать. И я там быв, вино пив, и в роте не было, а па бараде только тякло.